AUTOR: Maciej Wojciechowski
DATA: 24.07.2019
KATEGORIA: Dla przewoźników
Często w prowadzonej działalności przewoźnicy spotykają się z koniecznością anulowania zlecenia. Nadawca opóźnia przekazanie towaru, a obsługa innych klientów wymusza wycofanie się z realizacji przewozu. Czy w takiej sytuacji przewoźnikowi przysługuje odszkodowanie od nadawcy?
Utracony dochód
Czym jest utracony dochód? Najprościej mówiąc – spodziewanym przez przewoźnika wynagrodzeniem z tytułu wykonania przewozu, którego nie otrzymał wskutek anulowania zlecenia, umniejszonym o koszty uzyskania dochodu Roszczenie nie może bowiem obejmować poniesionych przez przewoźnika stałych kosztów związanych z realizacją zlecenia (jak wynagrodzenia kierowcy, koszty paliwa i diety). Wydatki te co prawda pozostają w związku z próbą realizacji zlecenia – jednakże powstałyby one niezależnie od tego, czy zamówienie zostało anulowane, czy też nie. W ocenie sądów są to stałe koszty uznawane za koszty prowadzenia działalności przez przewoźnika.
Podstawą odpowiedzialności nadawcy jest art. 471 kodeksu cywilnego – jest on zobowiązany do naprawienia szkody wynikającej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania. Skoro bowiem nadawca nie wypełnił obowiązków, które na siebie przyjął, przewoźnik ma prawo do odszkodowania.
Na co należy zwrócić uwagę
By skutecznie dochodzić roszczeń, konieczne jest przy tym wykazanie, że szkoda została wyrządzona wskutek zachowania nadawcy w trakcie realizacji umowy. Konieczne jest przy tym:
- ścisłe oznaczenie terminu odbioru przesyłki podczas ustaleń z nadawcą;
- w przypadku opóźnienia w przekazaniu towaru – poinformowanie nadawcy o gotowości przyjęcia przesyłki do upływu ustalonego terminu;
- w przypadku braku reakcji nadawcy – poinformowanie o odstąpieniu od wykonywania usługi z uwagi na upływ wyznaczonego terminu.
Wskazane jest przy tym zachowanie śladu korespondencji z kontrahentem – dlatego warto wszelkie wiadomości przesyłać w formie e-mailowej bądź sms. W ten sposób możliwe będzie wykazanie, że pomimo gotowości realizacji usługi było to niemożliwe. Warto pamiętać, że nawet w relacji ze stałymi kontrahentami należy dochować staranności w celu posiadania stosownej dokumentacji na potwierdzenie ewentualnych roszczeń.
Istotnym dowodem w sprawie są też zeznania kierowcy pojazdu – może on potwierdzić fakt, że nie doszło do załadunku, pomimo upływu terminu odbioru towaru oraz stawiennictwa przewoźnika w umówionym czasie i miejscu.
Sądy stają po stronie przewoźników
Również w orzecznictwie można odnaleźć potwierdzenie zasadności roszczeń przewoźników o utracone dochody.
W wyroku z dnia 19.05.2016 r. (sygn. akt V GC 1179/14) Sąd Rejonowy dla Krakowa – Śródmieścia w Krakowie uwzględnił żądanie zapłaty odszkodowania z tytułu utraconego dochodu. Strony sporu zawarły umowę przewozu międzynarodowego. Powód – przewoźnik – podstawił pojazd w umówionym terminie oraz oczekiwał na załadunek towaru. Pomimo przekazania informacji o tym, że w przypadku nieprzekazania towaru w terminie pojazd zostanie wycofany, nadawca nie zareagował na to oświadczenie, ani nie przekazał towaru. Już po upływie wyznaczonego terminu złożono przy tym ofertę przewozu, obejmującego inny dzień przekazania przesyłki oraz inną trasę przewozu. Oferta ta nie została zaakceptowana przez przewoźnika.
Po przesłuchaniu świadków – w tym kierowcy podstawionego pojazdu – sąd uznał, że roszczenia powoda są zasadne. Uzasadniając wyrok wskazano, że nadawca nie wykonał obowiązku przygotowania towaru do załadunku i nie ustosunkował się do wezwania przewoźnika. Za nieskuteczne uznano też próby zmiany terminu odbioru przesyłki oraz trasy przewozu. Sąd uznał, że propozycja ta stanowiła ofertę zawarcia nowej umowy – odrębnej od pierwotnego porozumienia.
Sąd uwzględnił w przeważającej mierze żądanie powoda. Podkreślono w uzasadnieniu, że powód dopełnił wszelkich obowiązków w związku z umową. To nadawca dopuścił się naruszeń wzajemnych ustaleń – co skutkowało nieotrzymaniem przez przewoźnika wynagrodzenia, choć ten był gotowy do realizacji zlecenia.
Każda sprawa podlega indywidualnej ocenie
Okoliczności każdej ze spraw są różne, tym niemniej zasadą pozostaje możliwość żądania odszkodowania za utracony dochód. Warto pamiętać przy tym, że również od zachowania przewoźnika zależy, czy zaistniała sytuacja zostanie odpowiednio udokumentowana w celu możliwości dochodzenia roszczeń wobec nierzetelnego nadawcy. Dzięki zgromadzonym dowodom łatwiej będzie skutecznie dochodzić odszkodowania tytułem utraconego dochodu.
