Na rynku pracy działa wiele podmiotów – agencji pracy tymczasowych – trudniących się zatrudnianiem osób (pracowników) celem kierowania ich do wykonywania pracy tymczasowej na rzecz innych podmiotów – „pracodawców użytkowników”. W konsekwencji, pracownik wykonuje faktycznie swoje obowiązki u pracodawcy użytkownika, ale jest pracownikiem agencji pracy tymczasowej, z którą ma zawartą umowę. Od którego z tych podmiotów pracownik może dochodzić odszkodowania w związku z wypadkiem przy pracy?
Zgodnie z przepisami ustawy, to pracodawca użytkownik ustala okoliczności i przyczyny wypadku przy pracy. Sporządza protokół powypadkowy i wskazuje, czy dany wypadek można zakwalifikować jako wypadek przy pracy w rozumieniu ustawy, a tym samym, czy istnieją przesłanki do wypłaty na rzecz pracownika jednorazowego odszkodowania wypadkowego z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Wysokość tego świadczenia często nie satysfakcjonuje pracownika, który dalszych roszczeń w zakresie zadośćuczynienia i odszkodowania może dochodzić na drodze procesu sądowego i w oparciu o przepisy kodeksu cywilnego.
Kogo może pozwać pracownik tymczasowy zdaniem Sądów I i II instancji?
W jednej ze spraw, pracownik żądał zapłaty zadośćuczynienia i odszkodowania od pracodawcy użytkownika, w związku z wypadkiem przy pracy. Sądy obu instancji uznały, że pracownik powinien swoich roszczeń dochodzić wyłącznie od agencji pracy tymczasowej. To ten podmiot jest bowiem jego pracodawcą, z którym ma zawartą umowę. Jednocześnie, pracownika tymczasowego nie łączy z pracodawcą użytkownikiem żadna umowa, chociaż – jak przyznały Sądy obu instancji – pracownik podlega kierownictwu pracodawcy użytkownika w związku z wykonywaniem swoich obowiązków. Pracownik przegrał sprawę w obu instancjach, gdyż w ocenie sądów nie mógł skierować swoich roszczeń przeciwko pracodawcy użytkownikowi. Pracownik złożył skargę kasacyjną.
Kogo może pozwać pracownik tymczasowy zdaniem Sądu Najwyższego?
To, że pracownik tymczasowy ma zawartą umowę tylko z agencją pracy tymczasowej nie oznacza, że nie pozostaje (nie może pozostawać) z pracodawcą użytkownikiem w żadnym stosunku prawnym (relacji prawnej), także w aspekcie uzupełniającej odpowiedzialności odszkodowawczej na podstawie przepisów kodeksu cywilnego z tytułu następstw wypadku przy pracy. Skoro bowiem pracownik przedmiotowe roszczenia wywodzi z przepisów prawa cywilnego o czynach niedozwolonych – deliktach (art. 415 k.c. – zasada winy, art. 435 k.c. – zasada ryzyka), to pozostają one same w sobie źródłem powstania stosunku zobowiązaniowego. W konsekwencji, odpowiedzialność odszkodowawczą ponosi każdy sprawca szkody. Cechą odpowiedzialności deliktowej jest więc to, że między poszkodowanym a sprawcą szkody nie musi istnieć umowa. W konsekwencji, Sąd Najwyższy uznał, że pracownik tymczasowy może dochodzić roszczeń uzupełniających na podstawie prawa cywilnego także od pracodawcy użytkownika, a nie wyłącznie od agencji pracy tymczasowej.