AUTOR: Anna Sekura
DATA: 22.11.2017
KATEGORIA: Dla przewoźników
Miejsce postoju pojazdu z towarem ma kluczowe znaczenie dla możliwości uzyskania odszkodowania przez przewoźnika. Nie każdy parking spełnia bowiem wymogi przewidziane w ogólnych warunkach ubezpieczenia i nie za każdą kradzież ubezpieczyciel zapłaci.
Analiza warunków ubezpieczeń OCP wskazuje, że znajdują się w nich liczne wyłączenia odpowiedzialności ubezpieczyciela. Jednym z najbardziej dotkliwych jest wyłączenie odpowiedzialności za szkody kradzieżowe powstałe podczas pozostawienia pojazdu bez nadzoru w miejscu niestrzeżonym. Każdy z ubezpieczycieli inaczej definiuje “nadzór” oraz “miejsce strzeżone”, co powoduje trudności w ustaleniu, gdzie właściwie przewoźnik może zaparkować.
Miejsce strzeżone – czyli jakie?
Niektóre towarzystwa dopuszczają postój na stacjach paliw, na poboczu drogi, czy nawet przydrożnych parkingach leśnych. Inne z kolei wymagają, by pojazd znajdował się na oświetlonym, zamkniętym i całodobowo dozorowanym placu.
Poniżej przegląd przykładowych klauzul umownych wraz z komentarzem:
TUiR WARTA S.A.
§ 2 ust. 6, § 11 ust. 4
Parking strzeżony – teren wydzielony, całodobowo dozorowany, oświetlony w porze nocnej, wyposażony w urządzenia blokujące wjazd i wyjazd, które uniemożliwiają wjazd i wyjazd pojazdu bez zezwolenia osoby dozorującej parking
(…) W czasie postoju kierowca zobowiązany jest pozostawić pojazd wraz z przesyłką na parkingu strzeżonym, a jeśli jest to niemożliwe, w miejscu zapewniającym maksimum bezpieczeństwa tj. na terenie trwale ogrodzonym, zamkniętym, dozorowanym oraz oświetlonym lub na znajdujących się na trasie przewozu parkingach przy motelu, hotelu, całodobowej stacji benzynowej lub urzędzie celnym.
Definicja parkingu strzeżonego jest dość rygorystyczna, ale ubezpieczyciel dopuszcza pozostawienie pojazdu również w innym miejscu “zapewniającym maksimum bezpieczeństwa”. Niejasność tego pojęcia daje TUiR WARTA S.A. pole do nadużyć interpretacyjnych i tworzy ryzyko dużej uznaniowości, a tym samym częstej odmowy pokrycia szkody.
InterRisk TU S.A. VIG
§ 2 ust. 2 i 7
Dozór – pozostawienie pojazdu podczas postoju pod ochroną, w miejscu strzeżonym; ponadto pojazd na czas postoju musi być odpowiednio zabezpieczony przed dostępem osób trzecich, a przesyłka towarowa (towar) znajduje się w zabezpieczonym kontenerze znajdującym się na pojeździe; przesyłka towarowa (towar) może być także umieszczona w pojeździe zamkniętym lub krytym.
Miejsce strzeżone – parking strzeżony, garaż zamknięty na co najmniej jeden zamek wielozastawkowy lub kłódkę wielozastawkową oraz teren parkingowy na posesji trwale ogrodzony, zamknięty i dozorowany przez osoby dorosłe na zasadach służby wartowniczej
Umowa jest bardzo rygorystyczna – ubezpieczyciel w ogóle nie dopuszcza postoju w innym miejscu niż strzeżone, a dodatkowo wymaga, żeby parking był niedostępny dla osób trzecich. InterRisk TU S.A. całkowicie pomija, że kierowca w trakcie przewozu może mieć konieczność załatwienia potrzeby fizjologicznej, spożycia posiłku, przerwy w pracy. Praktycznie każdy postój poza dozorowanym parkingiem firmowym sankcjonuje odmową wypłaty odszkodowania.
PZU S.A.
§ 6 ust. 2 pkt 7
PZU nie odpowiada za (…) szkody powstałe podczas postoju środka transportu poza parkingami strzeżonymi, z wyjątkiem sytuacji gdy postój środka transportu wynika z:
a) wypadku lub awarii środka transportu uniemożliwiających bezpieczne i zgodne z przepisami kontynuowanie jazdy,
b) konieczności udzielenia pomocy ofiarom wypadków drogowych,
c) dokonywania formalności celnych lub związanych z przejazdem drogą płatną,
d) nagłego zachorowania kierowcy w przypadku, gdy nie ma możliwości kontynuowania jazdy,
e) kontroli drogowej przez uprawnione władze,
f) nakazu postoju przez uprawnione władze
PZU w określonych sytuacjach dopuszcza postój pojazdu poza parkingami strzeżonymi. Postój jest dozwolony we wszelkich miejscach (pobocza, stacje paliw, prywatne parkingi), jeśli tylko potrzeba zatrzymania pojazdu wynikła z wymienionych okoliczności. Niestety ten ubezpieczyciel również pomija, że kierowca podczas przewozu musi zatankować pojazd, zjeść czy skorzystać z toalety, co jest dużym minusem tego ubezpieczenia.
STU Ergo Hestia S.A.
§ 3 pkt 13
Pozostawienie pojazdu bez opieki – rozumie się fizyczne opuszczenie i pozostawienie przez kierowcę pojazdu/naczepy wraz z przesyłką towarową.
Za pozostawienie bez opieki nie uważa się pozostawienia pojazdu związanego z koniecznym postojem wymuszonym przepisami o przestrzeganiu czasu pracy kierowcy, operacjami załadunku i rozładunku, koniecznością tankowania, skorzystania z toalety na stacji paliw oraz wezwania pomocy w przypadku awarii lub wypadku drogowego, jak również pozostawienie na parkingu, który świadczy usługę, ma nazwę parkingu strzeżonego i wystawia przewoźnikowi kwit przyjęcia środka transportu pod pieczę/dozór, jednakże pod bezwzględnym warunkiem uprzedniego maksymalnego zabezpieczenia pojazdu przez wyjęcie kluczyka ze stacyjki, zamknięcia zamków i innych otworów mogących umożliwić dostęp do towarów lub pojazdu, uruchomienie systemów alarmowych lub innych zabezpieczeń będących na wyposażeniu pojazdu i naczepy.
Ubezpieczyciel proponuje dość rozsądne rozwiązanie. Z jednej strony zauważa potrzebę postoju w przypadku awarii, konieczności skorzystania z toalety czy przerwy wymuszonej czasem pracy kierowcy. Z drugiej strony wymaga, by zestaw na czas postoju został dokładnie zamknięty i zabezpieczony stosownie do swego wyposażenia. Nie ma ograniczeń co do miejsca oraz czasu trwania postoju. To konkretne sytuacje, a nie miejsca postoju, są objęte ochroną ubezpieczeniową.
TUiR Allianz Polska S.A.
§ 9 ust. 4
(…) Ubezpieczający (kierowca) jest zobowiązany ze szczególną starannością zabezpieczyć pojazd na czas postoju oraz parkować środek transportu na parkingach strzeżonych. Dopuszcza się postój pojazdu wraz z ładunkiem, mający miejsce na parkingu przy stacji benzynowej, która położona jest przy drodze głównej (drodze krajowej, ekspresowej lub autostradzie), posiada parking przystosowany do postoju samochodów ciężarowych, oświetlony po zmierzchu, posiada dozór ochrony lub monitoring kamer, pod warunkiem że Ubezpieczający (kierowca) nie pozostawia środka transportu bez nadzoru na czas dłuższy niż 30 minut.
Ubezpieczyciel nie narzuca na przewoźnika obowiązku zatrzymania pojazdu wyłącznie na parkingach strzeżonych, dopuszczając też parkingi przy stacjach paliw. Wprowadza jednak ograniczenie czasowe postoju do maksymalnie 30 minut. Jest to podejście rygorystyczne, bowiem tak krótki czas może nie wystarczyć kierowcy na pełną toaletę i zjedzenie posiłku.
Jaką polisę wybrać
Powyższe zestawienie pokazuje, że przed zawarciem umowy ubezpieczenia OCP powinniśmy przeanalizować jakie trasy pokonujemy i jakie mamy szanse spełnić warunki poszczególnych ubezpieczycieli. Jeśli przewoźnik często parkuje w miejscach niedozorowanych, powinien rozważyć negocjowanie indywidualnych warunków ubezpieczenia, lepiej zabezpieczających jego interesy. Wiązać się to będzie z wyższą składką, ale zapewni zakres ochrony najbardziej odpowiedni dla potrzeb przewoźnika. Lepiej zainteresować się tym przed wykupieniem polisy, bowiem po szkodzie może już być za późno.
Co robić w razie odmowy
Jeśli już doszło do kradzieży i ubezpieczyciel odmówił zaspokojenia roszczeń, zawsze można odwołać się od jego decyzji. Należy pamiętać, że odpowiedzialność ubezpieczyciela – mimo że wynika z dobrowolnej umowy – jest odpowiedzialnością gwarancyjną uregulowaną w przepisach prawa. Zgodnie z art. 827 § 1 i 2 k.c. ubezpieczyciel może odmówić pokrycia szkody tylko, gdy przewoźnik wyrządził szkodę umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. Nie każdy postój pojazdu w miejscu niedozorowanym stanowi przejaw takiego niedbalstwa.
W szczególności, nie można stawiać znaku równości pomiędzy pozostawieniem załadowanego i zabezpieczonego pojazdu na krótki okres w miejscu monitorowanym, oświetlonym, często odwiedzanym – z pozostawieniem tak samo zabezpieczonego pojazdu np. w lesie. Jeśli dysponujemy dowodami potwierdzającymi, że do kradzieży doszło mimo podjętych przez nas aktów staranności, warto rozważyć drogę sądową.
