Czy zmiany zwyrodnieniowe zmniejszają wysokość zadośćuczynienia za uraz kręgosłupa?

W przypadku urazów kręgosłupa jedną z okoliczności, którą ubezpieczyciele biorą pod uwagę przy ustalaniu wysokości należnego zadośćuczynienia są przedwypadkowe zmiany chorobowe. Truizmem jest twierdzenie, że z upływem lat u większości z nas mogą wystąpić zwyrodnienia kręgosłupa. Istnienie zmian zwyrodnieniowych nie musi jednak wiązać się z występowaniem dolegliwości czy koniecznością leczenia. Nie oznacza też, że w takiej sytuacji poszkodowanemu w wypadku samochodowym przysługuje niższe zadośćuczynienie. Niestety ubezpieczyciele w wielu przypadkach z powodu zdiagnozowania zmian zwyrodnieniowych automatycznie dokonują wypłaty zaniżonego zadośćuczynienia.

Czym jest zadośćuczynienie i kiedy ubezpieczyciel ma obowiązek jego wypłaty?

Zadośćuczynienie jest świadczeniem pieniężnym, które ma na celu rekompensatę krzywdy doznanej przez poszkodowanego w związku z uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia. Ustalając wysokość tego świadczenia niezbędne jest uwzględnienie wielu czynników, takich jak m.in. rozmiar oraz intensywność cierpień psychicznych i fizycznych, wystąpienie zaburzeń adaptacyjnych i podjęcie leczenia psychologicznego, wiek poszkodowanego, nieodwracalność następstw wypadku, niezdolność do pracy, długotrwałość i intensywność leczenia, poczucie bezradności, konieczność rezygnacji z dotychczasowych aktywności.

Uwzględnienie wszystkich okoliczności danej sprawy powinno prowadzić do ustalenia wysokości zadośćuczynienia w kwocie, która jest odczuwalna dla poszkodowanego. Nie może to być suma symboliczna, ponieważ zaniżenie należnego świadczenia prowadzi do umniejszenia tak istotnych wartości, jakimi są życie i zdrowie.

Wysokość zadośćuczynienia, a zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa

Potrzeba uwzględnienia całokształtu stanu faktycznego danej sprawy nie oznacza jednak, że w przypadku wystąpienia zmian zwyrodnieniowych zadośćuczynienie musi ulec stosownemu zmniejszeniu. Często zdarza się, że poszkodowani dowiadują się o przedwypadkowych zmianach chorobowych dopiero w związku z badaniami przeprowadzonymi po wypadku i wcześniej nie tylko nie podejmowali żadnego leczenia, ale także nie cierpieli z powodu jakichkolwiek dolegliwości ze strony kręgosłupa.

W wielu takich przypadkach, mimo braku jakichkolwiek objawów przed wypadkiem, w wyniku doznanego urazu kręgosłupa życie poszkodowanych ulega diametralnej zmianie. Zdarza się, że osoby aktywne, które nie odczuwały żadnych bólów oraz ograniczeń ruchomości, po kolizji nie tylko muszą zażywać silne leki przeciwbólowe i poddać się intensywnemu leczeniu, ale wymagają także leczenia operacyjnego. Niestety ubezpieczyciele często bagatelizują ww. okoliczności i bezpodstawnie umniejszają kwotę wypłacanych świadczeń z uwagi na przedwypadkowy stan kręgosłupa.

Zagadnienie wpływu przedwypadkowego stanu kręgosłupa na wysokość zadośćuczynienia w orzecznictwie

Problem wpływu zmian zwyrodnieniowych na wysokość zadośćuczynienia rozważył m.in. Sąd Apelacyjny w Białymstoku w wyroku z dnia 14.12.2018 r., sygn. akt I ACa 352/18.  W stanie faktycznym ww. sprawy poszkodowana doznała urazu kręgosłupa w wypadku samochodowym. U poszkodowanej pojawiły się silne dolegliwości bólowe, zawroty głowy oraz ograniczenia ruchomości. W trakcie leczenia okazało się, że niezbędne jest przeprowadzenie operacji neurochirurgicznej kręgosłupa.

W celu ustalenia okoliczności istotnych dla rozpoznania ww. sprawy, w toku postępowania sądowego został przeprowadzony dowód z opinii biegłych m.in. z zakresu rehabilitacji, ortopedii i traumatologii oraz neurochirurgii. Biegli sądowi stwierdzili u poszkodowanej przedwypadkowe zmiany chorobowe kręgosłupa.

Podkreślenia wymaga jednak, że przed kolizją poszkodowana nie cierpiała z powodu żadnych dolegliwości bólowych kręgosłupa, a zmiany zwyrodnieniowe ujawniły się dopiero po wypadku. W tej sytuacji biegli wskazali, że w przypadku poszkodowanej „choć uraz więzadłowo – mięśniowy kręgosłupa szyjnego został wygojony, to tego typu urazy często nasilają istniejące zmiany zwyrodnieniowe i w efekcie powodują konieczność leczenia operacyjnego”.

W wyroku z dnia 14.12.2018 r. Sąd Apelacyjny w Białymstoku, sygn. akt I ACa 352/18, potwierdził zasadność zasądzenia na rzecz poszkodowanej zadośćuczynienia w kwocie 60.000 zł mimo wystąpienia zmian zwyrodnieniowych. Przedwypadkowy stan poszkodowanej nie stanowił tym samym podstawy do umniejszenia zadośćuczynienia. To uraz powstały w wyniku wypadku spowodował bowiem ujawnienie i nasilenie się zmian zwyrodnieniowych.

Jak wynika z powyższego zmiany chorobowe, które nie dawały jakichkolwiek objawów przed wypadkiem nie stanowią podstawy do umniejszenia zadośćuczynienia. Dlatego też automatyczne zaniżanie kwoty należnego zadośćuczynienia przez ubezpieczycieli tylko z uwagi na przedwypadkowy stan  kręgosłupa jest bezpodstawne.