AUTOR: Szymon Wiśny
DATA: 8.07.2020
KATEGORIA: Prawnik radzi
Wypadek drogowy rodzi skutki natury cywilnej jaki i karnej. Osoby które odniosły szkodę mogą uzyskać zadośćuczynienie bądź odszkodowanie na gruncie kodeksu cywilnego natomiast już w toku postępowania karnego poszkodowany może otrzymać nawiązkę. Nawiązka jest instrumentem prawnym o którym dość rzadko się mówi. Czym jest więc nawiązka ? Jaki wpływ ma na odszkodowanie? Czy warto się o nią starać ?
Nawiązka funkcja i charakter
Skorzystanie z nawiązki jest niewątpliwie pomocne w procesach w których określenie wysokości doznanej szkody jest utrudnione bądź niemożliwe, dlatego też świadczenie pienieżne zasądzane tytułem nawiązki jest formą pomocy dla poszkodowanego. Nawiązka została uregulowana w art. 46§2 k.k. który stanowi, że ,, (…) sąd może orzec (…) nawiązkę w wysokości do 200 000 złotych na rzecz pokrzywdzonego, a w razie jego śmierci w wyniku popełnionego przez skazanego przestępstwa nawiązkę na rzecz osoby najbliższej, której sytuacja życiowa wskutek śmierci pokrzywdzonego uległa znacznemu pogorszeniu ”. W razie gdy ustalono więcej niż jedną taką osobę, nawiązki orzeka się na rzecz każdej z nich.
Nawiązka w postępowaniu karnym
Z powyższego wynika, że nawiązkę orzeka się tylko w procesie karnym. Najczęściej postepowanie karne jest prowadzone wcześniej niż cywilne. Dla poszkodowanego istotne jest żeby sprawa karna rozstrzygnęła się przed sprawa cywilną. Jest to ważne, gdyż wyrok karny w zakresie ustalenia sprawcy, odpowiedzialności i winy wiąże sąd cywilny. Najprościej mówiąc w postępowaniu cywilnym nie będziemy musieli tracić czasu na udowodnienie winy. Należy jednak pamiętać iż postępowanie cywilne będzie toczy się w kierunku wykazania krzywdy i szkody oraz ewentualnie przyczynienia się poszkodowanego. Powyższe powoduje, że wypłata odszkodowania może ulec opóźnieniu. Stąd tez w takich sytuacjach pomocna może być nawiązka.
Nawiązka a odszkodowanie
Bardzo ważne jest mieć świadomość, że nawiązka orzekana jest zamiast a nie obok odszkodowania (te przyznawane jest w procesie cywilnym). Innymi słowy nie można dochodzić konkretnej kwoty na drodze postępowania karnego, a następnie tej samej kwoty w postępowaniu cywilnym. Dalej warto podkreślić, że maksymalna kwota którą może przyznać sąd to 200.000 zł. Jest to kwota przewidziana łącznie dla odszkodowania i zadośćuczynienia na jedną osobę poszkodowaną. Ponadto nawiązka obniża nam kwotę jaką powinien wypłacić nam ubezpieczyciel, dla przykładu: sąd zasądza nam w postępowaniu karnym 50.000 zł, my szacujemy szkodę na 110.000 zł, więc ubezpieczyciel pokryje nam tylko brakujące 60.000 zł.
,,Wady” dochodzenia nawiązki
Najważniejsze z punktów widzenia dochodzenia nawiązki jest okoliczność, iż jest ona zasądzana od sprawcy szkody, to on jest zobowiązany do zapłaty. To może być istotny problem, gdyż w przypadku gdy sprawca nie będzie miał środków do zapłaty nawiązki lub nie będzie chciał spełnić tego obowiązku pozostaniemy z niewyegzekwowanym roszczeniem. Wyrok karny z orzeczeniem nawiązki wobec sprawcy nie daje podstaw do zwrócenia się do ubezpieczyciela o zapłatę zasądzonej kwoty, co więcej jeżeli ubezpieczyciel zostanie zobowiązany do zapłaty jakiekolwiek świadczenia będzie mógł jej pomniejszyć o zasądzona nawiązkę i to nawet w sytuacji gdy sprawca nic nam nie wypłacił. W tej sytuacji oznacza to, że pomimo winy sprawcy ubezpieczyciel może odmówić wypłaty świadczenia, więc poszkodowany pozostanie z brakiem środków pieniężnych.
Podsumowanie
Mając na uwadze powyższe wydaje się, że nawiązka jest narzędziem prawnym, z którego należy korzystać bardzo ostrożnie, bowiem stan niewypłacalności sprawcy szkody spowoduje, że nie uzyskamy świadczenia lub uzyskamy w niższym wymiarze niż w procesie cywilnym. W tej sytuacji nie rekomendowałbym korzystania z nawiązki w sprawach znacznych kwot odszkodowania, gdyż będzie to dla nas zwyczajnie nieopłacalne.
