Części oryginalne czy części alternatywne w ubezpieczeniu OC?

Czy odszkodowanie za szkodę w pojeździe powinno być ustalane w oparciu o części oryginalne pochodzące od producenta pojazdu? Czy ubezpieczyciel ma prawo stosować inne części i czy może dowolnie wybierać spośród wszystkich dostępnych na rynku?

Regułą jest, iż odszkodowanie z ubezpieczenia OC winno być ustalane w oparciu o ceny nowych, oryginalnych części pochodzących od producenta pojazdu. W profesjonalnych kalkulacjach części te posiadają symbol jakości „O”. Jest to pogląd utrwalony, który został wyrażony w postanowieniu składu siedmiu sędziów Sądu Najwyższego z dnia 20.06.2012 r., III CZP 85/11. Również Komisja Nadzoru Finansowego nakazuje ubezpieczycielom likwidację szkód komunikacyjnych w oparciu o ceny nowych, oryginalnych części i materiałów. Pomimo tego, w praktyce nadal występują na tym tle liczne spory. Zakłady ubezpieczeń ustalając wysokość odszkodowania bardzo często stosują różnego rodzaju części alternatywne, zwane też zamiennikami.

Tymczasem części alternatywne mogą być stosowane tylko w wyjątkowych sytuacjach. Dotyczy to pojazdów, w których na skutek wcześniejszych napraw zamontowano części nieoryginalne, bądź pojazdów znacząco wyeksploatowanych, gdy zamontowanie części oryginalnej w sposób istotny zwiększyłoby ich wartość. Ubezpieczyciel musi jednak każdorazowo wykazać te okoliczności, a każda sprawa winna być oceniana indywidualnie. Nieuprawnione jest automatyczne stosowanie cen części alternatywnych z uwagi np. na wiek pojazdu. Co więcej, w niektórych sytuacjach zawsze powinno się uwzględniać części oryginalne. Gdy pojazd jest na gwarancji, to aby spełnić jej warunki naprawa każdorazowo powinna być dokonana przy użyciu części pochodzących od jego producenta. W wypadku pojazdów starszych, które zawsze serwisowane były w ASO, kontynuacja tego procesu i zastosowanie części oryginalnych zapewni utrzymanie jego wartości rynkowej na poziomie wyższym od wartości pojazdów naprawianych poza autoryzowaną siecią producenta. Podobnie będzie w sytuacji, gdy poszkodowany faktycznie naprawi pojazd za pomocą części oryginalnych i udowodni to przedkładając rachunki za jej wykonanie.

Nawet, gdy wyjątkowo dopuszczalna jest rezygnacja z części pochodzących od producenta pojazdu, to nie można ich zastępować dowolnymi elementami. Dla odpowiedzialności odszkodowawczej bez znaczenia pozostaje to, że na rynku dostępne są tanie zamienniki pochodzące od niezależnych dostawców. W takiej sytuacji można stosować jedynie części wyprodukowane według technologii i zaleceń producenta pojazdu. Elementy te oznacza się symbolem jakości „Q” i winny one gwarantować taką samą jakość jak części pochodzące od producenta pojazdu. Tymczasem, zakłady ubezpieczeń bardzo często stosują ceny części alternatywnych, oznaczonych symbolami „P”, „PJ”, „PC” lub „Z”. Takie postępowanie prowadzi do zaniżenia należnego odszkodowania, gdyż nie pozwala na przywrócenie pojazdu do stanu sprzed szkody. Części te są bowiem znacznie tańsze od oryginałów, a jednocześnie są gorszej jakości i nie gwarantują takich samych właściwości użytkowych. Zdarza się, że mają one inne wymiary i przed montażem konieczna jest ich obróbka, co dodatkowo zwiększa koszty naprawy. Stosowanie takich elementów jest także krytykowane w profesjonalnej literaturze motoryzacyjnej, albowiem pojazdy naprawiane tymi częściami wypadają znacznie gorzej w testach bezpieczeństwa od pojazdów naprawianych częściami oryginalnymi.