Odszkodowanie z ubezpieczenia OC
Co do zasady zakład ubezpieczeń powinien zakończyć postępowanie likwidacyjne oraz wypłacić należne poszkodowanemu świadczenie w terminie 30 dni liczonych od dnia otrzymania zawiadomienia o szkodzie (art. 14 ust. 1 ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, UFG i PBUK). Od wskazanej zasady przepisy prawa przewidują odstępstwo i dopuszczają przekroczenie 30-sto dniowego terminu, gdy wyjaśnienie okoliczności niezbędnych do ustalenia odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania nie mogło nastąpić w ww. terminie. Wydłużając czas trwania postępowania likwidacyjnego, ubezpieczyciel musi zawiadomić poszkodowanego na piśmie o przyczynach niemożności zaspokojenia jego roszczeń, jak również o przypuszczalnym terminie zajęcia ostatecznego stanowiska w sprawie. Niezależnie od ww. obowiązku informacyjnego, ubezpieczyciel powinien także wypłacić na rzecz poszkodowanego bezsporną część odszkodowania.
Przekraczając granicę 30-sto dniowego postępowania likwidacyjnego, ubezpieczyciel powinien zakończyć je ostatecznie w ciągu 14 dni liczonych od dnia, w którym przy zachowaniu należytej staranności, wymaganej od profesjonalisty dysponującego wyspecjalizowaną kadrą oraz pomocą rzeczoznawców, wyjaśnienie dotychczas niejasnych okoliczności stało się możliwe. Ubezpieczyciel nie może przy tym „w nieskończoność” zwlekać z wydaniem decyzji w sprawie, gdyż przedłużony termin nie może być dłuższy niż 90 dni od dnia złożenia zawiadomienia o szkodzie.
Wskazany powyżej 90-cio dniowy termin może zostać przekroczony w jednym wypadku: gdy ustalenie odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń albo wysokości odszkodowania zależy od toczącego się postępowania karnego lub cywilnego. Podkreślić jednak należy, że żaden przepis prawa nie utożsamia kwestii wyjaśnienia podstaw odpowiedzialności zakładu ubezpieczeń i wysokości świadczenia z koniecznością wyczekiwania na wyrok sądowy (tak Sąd Apelacyjny w Poznaniu w wyroku z dnia 21.04.1993 r., sygn. akt: I ACr 93/93). Ubezpieczyciel po otrzymaniu zawiadomienia o wypadku, ma zatem obowiązek aktywnego prowadzenia postępowania likwidacyjnego w celu ustalenia przesłanek swojej odpowiedzialności i wysokości odszkodowania, zaś możliwość przekroczenia 90-cio dniowego terminu uznać należy za zupełnie wyjątkową.
Zaznaczyć także należy, że przepisy regulujące terminy wypłaty odszkodowania z ubezpieczenia OC mają charakter bezwzględnie obowiązujący, a w konsekwencji nie mogą być one w żaden sposób modyfikowane. Za całkowicie nieuzasadnioną i sprzeczną z bezwzględnymi przepisami prawa uznać należy zatem praktykę zakładów ubezpieczeń, które traktują maksymalny 90-cio dniowy termin na wypłacenie odszkodowania jako standardowy termin do zaspokojenia zgłaszanych przez poszkodowanych roszczeń. Zasygnalizować także należy, że z uwagi na specyfikę postępowania prowadzonego z udziałem UFG, PBUK oraz reprezentantów ds. roszczeń, inaczej uregulowane zostały terminy do wypłaty odszkodowania przez ww. podmioty.
Odszkodowanie z ubezpieczenia AC
W przypadku ubezpieczenia AC podstawowym terminem wypłaty odszkodowania jest termin 30 dni, który należy liczyć od daty otrzymania przez ubezpieczyciela zawiadomienia o wypadku. Wskazany termin, podobnie jak przy ubezpieczeniu OC, może zostać przedłużony o 14 dni, gdy w podstawowym terminie, przy zachowaniu należytej staranności, wyjaśnienie okoliczności koniecznych do ustalenia odpowiedzialności ubezpieczyciela albo wysokości świadczenia okazało się niemożliwe. Również w przypadku ubezpieczeń AC przedłużenie terminu zakończenia postępowania likwidacyjnego nie zwalnia ubezpieczyciela od wypłaty bezspornej części świadczenia (art. 817 KC). Odmiennością w stosunku do umów ubezpieczenia OC jest natomiast to, że umowa ubezpieczenia AC lub ogólne warunki ubezpieczenia mogą przewidywać dla uprawnionych korzystniejsze terminy wypłaty świadczeń niż te, które wynikają z przepisów ustawy.
Co zrobić gdy upłynął termin wypłaty odszkodowania?
W sytuacji, gdy pomimo upływu terminu do wypłaty odszkodowania, poszkodowany nie otrzymał należnego mu świadczenia, może on żądać od ubezpieczyciela, oprócz kwoty należnej mu tytułem odszkodowania, także odsetek za czas opóźnia w spełnieniu świadczenia (art. 481 § 1 KC). Ponadto, gdy ubezpieczyciel wstrzymuje się z wypłaceniem odszkodowania, poszkodowany może skierować skargę do Komisji Nadzoru Finansowego wraz z wnioskiem o zastosowanie środków nadzorczych (kar pieniężnych). Uchylanie się od wypłaty odszkodowania stanowić może również podstawę do skierowania przez poszkodowanego skargi do Rzecznika Ubezpieczonych wraz z wnioskiem o podjęcie stosowanej interwencji.