Renta zmienną może być
Sformułowanie to oznacza nic innego, jak możliwość zmiany zarówno wysokości miesięcznej renty jak i czasu jej trwania w razie zmiany okoliczności stanowiących podstawę do jej przyznania.
W konsekwencji może ona ulec podwyższeniu jak i obniżeniu. Kodeksoworozumiana zmiana stosunków stanowiąca podstawę zmiany wysokości renty (art. 907 § 2k.c.) nie jest jednak jedyną podstawą ingerencji w wysokość i okres wypłacania renty. Inną bowiem możliwość przewiduje art. 447 k.c., zgodnie z którym „z ważnych powodów sąd może na żądanie poszkodowanego przyznać mu zamiast renty lub jej części odszkodowanie jednorazowe.” Jest to tzw. kapitalizacja renty.
Kapitalizacja renty
Celem kapitalizacji renty jest wypłata „skumulowanej” renty jednorazowo, w miejsce miesięcznie wypłacanych świadczeń. Kiedy jest to możliwe? Zgodnie z cytowanym przepisem, wtedy gdy pojawią się ważne powody, a poszkodowany o to zawnioskuje. Ważne powody dla każdego z poszkodowanych mogą być różne. Może to być chęć zakupu mieszkania na wynajem, które będzie dla poszkodowanego stanowiło dodatkowe źródło dochodu, może to być także zdobycie dodatkowych kwalifikacji zawodowych, celem przystosowania się do wykonywania nowego zawodu czy też rozpoczęcia prowadzenia działalności gospodarczej. Należy jednak mieć na uwadze że w każdym wypadku poszkodowany musi mieć zabezpieczoną finansowo przyszłość, bowiem wypłata jednorazowego odszkodowania (skapitalizowanej renty), spowoduje, że ubezpieczyciel nie wypłaci już na rzecz poszkodowanego żadnych innych świadczeń rentowych.
W jaki sposób dochodzi do kapitalizacji renty?
Aby doszło do kapitalizacji renty niezbędna jest inicjatywa poszkodowanego, który zwróci się do ubezpieczyciela z takim wnioskiem. Kapitalizacja może nastąpić bądź to w ramach wyroku sądowego (po złożeniu stosownego powództwa) bądź też na mocy zawartej przez strony ugody. Podjęcie negocjacji ugodowych często kończy się zawarciem ugody sądowej w ramach zawezwania do próby ugodowej, bowiem kapitalizacja renty wiąże się zazwyczaj z wypłatą znacznych sum pieniężnych, a dodatkowo powoduje de facto zmianę wyroku sądowego (jeżeli renta była zasądzona na mocy wyroku). Ponadto, co warto podkreślić, samo podjęcie decyzji o kapitalizacji renty nie może nastąpić pochopnie. Należy bowiem rozważyć czy kapitalizacja w danej sytuacji jest korzystna dla poszkodowanego, a także ustalić jaka kwota będzie w konkretnym przypadku kwotą właściwą.
Jakich kwot można spodziewać się w ramach kapitalizacji renty?
Nie można w sposób jednoznaczny wskazać, że zawsze należy się kwota np. 300.000 złotych, bowiem każda sprawa jest inna. W jednym przypadku zasadna będzie wypłata kwoty 150.000 złotych w ramach kapitalizacji renty, a w innym kwota pół miliona złotych może okazać się zbyt niska. Kapitalizacja renty tak naprawdę nie sprowadza się do prostego działania matematycznego polegającego na przemnożeniu wysokości zasądzonej renty przez dany okres. Konieczne jest uwzględnienie wielu okoliczności, w tym rokowań na przyszłość.
W ostatnim czasie doprowadziliśmy do kapitalizacji wielu rent, w tym m.in. w miejsce miesięcznej renty, ubezpieczyciel wypłacił jednorazowe odszkodowanie (skapitalizowaną rentę) wynoszące niemalże 700.000 złotych, podczas gdy pierwotna propozycja ubezpieczyciela ograniczała się do kwoty 450.000 złotych. Warto przemyśleć kwestię kapitalizacji renty i z ostrożnością podejść do propozycji ubezpieczycieli, bowiem propozycje te nierzadko, chociaż na pierwszy rzut oka wydają się korzystne, po dogłębnym przeanalizowaniu sprawy wcale takie nie są.