Tytułem wstępu wskazać należy, że przyjęcie omawianych wytycznych stanowiło reakcję Komisji na zaobserwowane nieprawidłowe praktyki zakładów ubezpieczeń, w tym m.in. wypłacanie świadczeń w zaniżonej wysokości, niedopełnianie obowiązków informacyjnych w toku likwidacji szkód czy też inne przypadki wadliwej organizacji procesu likwidacji szkód.
Co należy rozumieć przez „szkodę całkowitą”
Zgodnie z definicją zawartą w wytycznych przez „szkodę całkowitą” w ubezpieczeniu OC posiadaczy pojazdów mechanicznych należy rozumieć uszkodzenie pojazdu w takim zakresie, że wartość przewidywanych kosztów naprawy (określanych na zasadach wskazanych w wytycznych) przekracza wartość rynkową pojazdu sprzed powstania szkody.
Obowiązki informacyjne zakładu ubezpieczeń
Stosownie do analizowanych wytycznych, jeżeli zakład ubezpieczeń zamierza zakwalifikować daną szkodę jako całkowitą, powinien przekazać poszkodowanemu pełne wyceny wartości pojazdu sprzed i po zajściu wypadku, zawierające m.in. informację o rodzaju i wartości wszelkich zastosowanych korekt wartości pojazdu, a także szczegółową kalkulację kosztów jego naprawy, która stała się podstawą do uznania przez zakład ubezpieczeń zasadności likwidacji szkody jako całkowitej.
Koniec z zaniżaniem odszkodowania przez kwalifikowanie szkody jako całkowitej
KNF wskazała wyraźnie, iż w takcie postępowania likwidacyjnego, w celu ustalenia czy zachodzi ewentualność likwidacji danej szkody jako całkowitej, zakład ubezpieczeń nie powinien ustalać kosztu naprawy pojazdu według najwyższych stawek za roboczogodzinę stosowanych na rynku lokalnym (np. przez autoryzowane serwisy naprawcze) i przy użyciu części oryginalnych, jeżeli w odniesieniu do tego samego pojazdu i tej samej szkody nie zastosowałby takich samych zasad w przypadku likwidacji szkody jako częściowej. KNF zaznaczyła, że zakład ubezpieczeń powinien w identyczny sposób szacować wartość pojazdu bezpośrednio przed powstaniem szkody, jak i przewidywane koszty jego naprawy, zarówno podczas weryfikacji, czy zachodzą przesłanki do rozliczenia szkody jako całkowitej, jak i w razie zakwalifikowania danej szkody jako częściowej. W analizowanym zakresie zakład ubezpieczeń powinien przyjmować te same wartości części zmiennych, tą samą wysokość kosztów robocizny, jak również w ten sam sposób uwzględniać podatek VAT.
Wdrożenie wskazanych wytycznych powinno wyeliminować negatywną praktykę zakładów ubezpieczeń, które poprzez sztucznie zaniżanie wartości pojazdu sprzed szkody bądź też poprzez zawyżanie kosztów jego naprawy próbują zakwalifikować daną szkodę jako „całkowitą” zamiast „częściową”, ograniczając tym samym poszkodowanych w możliwości uzyskania odszkodowania potrzebnego do przywrócenia pojazdu do stanu sprzed wypadku.
Pomoc w pozbyciu się „wraku”
Zgodnie z wytycznymi KNF, w przypadku wystąpienia szkody całkowitej, zakład ubezpieczeń powinien udzielić poszkodowanemu pomocy w zagospodarowaniu pozostałości pojazdu, np. na prośbę poszkodowanego przedstawić ofertę zakupu pozostałości za cenę zgodną z zaproponowaną przez siebie wyceną bądź wskazać podmiot, który jest gotów nabyć pozostałości za tę cenę. W przypadku zaś braku możliwości sprzedaży przez poszkodowanego pozostałości za cenę zgodną z zaproponowaną przez zakład ubezpieczeń wyceną, zakład ubezpieczeń powinien odpowiednio skorygować ustaloną wysokość świadczenia.