Ze stanu faktycznego
Taki wniosek wynika z ustnych motywów rozstrzygnięcia postanowienia Sądu Najwyższego z dnia 22.04.2015 r. Sprawa dotyczyła roszczeń firmy o zapłatę na jej rzecz – z uwagi na nabycie od poszkodowanego wierzytelności – odszkodowania z tytułu czynszu najmu pojazdu zastępczego. Poszkodowanym była osoba fizyczna, nieprowadząca działalności gospodarczej. Działalność gospodarczą prowadziła natomiast firma, która nabyła wierzytelność od poszkodowanego i zdecydowała się na dochodzenie należności przed sądem.
Sądy przekazywały sprawę raz do wydziału gospodarczego, raz do wydziału cywilnego, aż w końcu Sąd II instancji zwrócił się do Sądu Najwyższego z wnioskiem o udzielenie odpowiedzi na pytanie czy taką sprawę należy uznać za sprawę gospodarczą.
Sprawa cywilna czy sprawa gospodarcza
Z jednej strony akcentuje się bowiem praktykę stosowania zbyt szerokiej wykładni pojęcia sprawy gospodarczej, które zawarte jest w ustawie z dnia 24.05.1989 r. o rozpoznawaniu przez sądy spraw gospodarczych. Ponadto, podkreśla się także znaczenie instytucji przelewu wierzytelności, którego istota sprowadza się do zmiany osoby wierzyciela, ale przy zachowaniu tożsamości stosunku zobowiązaniowego pod względem treści i przedmiotu. Te argumenty mają przemawiać za uznaniem takich spraw za “zwykłe” sprawy cywilne.
Z drugiej jednak strony akcentuje się, że istotne znaczenie dla kwalifikacji sprawy, jako sprawy gospodarczej ma to, że powód prowadzi działalność gospodarczą w zakresie powypadkowej naprawy pojazdów, a także oferuje bezgotówkowy najem pojazdów zastępczych. W tym znaczeniu sprawa funkcjonalnie jest związana z prowadzoną przez powoda działalnością gospodarczą, a zatem uznać ją należy za sprawę gospodarczą. Jak podkreślił także Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 16.11.2012 r., (sygn. akt: III CZP 69/12) istotne jest, że stosunek cywilnoprawny, z którego wynika spór mieści się w obrębie działalności bądź też wynika z prowadzenia tej działalności.
Stanowisko Sądu Najwyższego
Pomimo tego, że Sąd Najwyższy odmówił podjęcia uchwały w przedmiotowej sprawie, w ustnych motywach rozstrzygnięcia przychylił się do drugiego z wyżej wskazanych stanowisk. Sąd uznał, że sprawę, w której o zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego występuje podmiot prowadzący działalność gospodarczą (będący nabywcą wierzytelności), należy traktować jako sprawę gospodarczą, bez względu na to, czy poszkodowany również prowadził taką działalność. Mając na uwadze, że w przedmiotowej sprawie zarówno ubezpieczyciel jak i firma zajmująca się wynajmem pojazdów są przedsiębiorcami, a roszczenie pozostaje w związku z prowadzoną przez nich działalnością, sprawa ma przymiot sprawy gospodarczej.