Utrata towaru wskutek kradzieży stanowi plagę branży spedycyjnej. Oszuści podszywają się pod istniejące firmy transportowe, by pozyskać wiedzę o dacie załadunku i przywłaszczyć towar. Ubezpieczyciele nie przyjmują odpowiedzialności za tego rodzaju szkody wskazując, że skoro spedytor nie sprawdził wystarczająco przewoźnika, to znaczy, że zachował się rażąco niedbale. Decyzje odmowne są w większości całkowicie bezzasadne.
Co to jest rażące niedbalstwo
Zgodnie z poglądami wyrażonymi w orzecznictwie, z rażącym niedbalstwem spedytora mamy do czynienia tylko wówczas, gdy przekroczył on podstawowe, elementarne zasady staranności. Chodzi tu o bezmyślność i niefrasobliwość w wyborze przewoźnika, która bliska jest celowemu wyrządzeniu szkody. Jeśli natomiast spedytor przedsięwziął typową procedurę weryfikacyjną, jaką stosuje większość przedsiębiorstw w branży, nie można przypisywać mu rażącego niedbalstwa.
Jak się bronić
Szczegółowo problem ten rozwinął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 16.01.2013 r., sygn. akt II CSK 202/12. Wyrok dotyczył kradzieży towaru przez oszusta podszywającego się pod firmę włoskiego przewoźnika. Sąd Najwyższy nie znalazł tam podstaw dla przyjęcia rażącego niedbalstwa spedytora. W wyroku zwrócono uwagę na następujące okoliczności:
- wyszukanie przewoźnika przez profesjonalną giełdę transportową;
- pozyskanie od przewoźnika wszystkich niezbędnych dokumentów, tj. licencja na transport, OCP, zaświadczenie o prowadzeniu działalności gospodarczej;
- krótki okres realizacji zlecenia spedycyjnego narzucony przez nadawcę towaru, uniemożliwiający szczegółową weryfikację przewoźnika;
- brak wcześniejszych przypadków kradzieży w przedsiębiorstwie spedytora, świadczący o tym, że procedury weryfikacyjne były wystarczające;
- fachowe przygotowanie przewoźnika do popełnienia przestępstwa.
Każdy przypadek kradzieży w transporcie powinien być rozpatrywany indywidualnie. Jeśli spedytor dochował podstawowego standardu staranności, a mimo to spotkał się z odmową zaspokojenia roszczeń z OCS, może dochodzić roszczeń na drodze sądowej.