Na podstawie informacji medialnych, trudno oczywiście przesądzać, czy w tym konkretnym przypadku ów znany celebryta słusznie został uniewinniony. Niemniej, z praktyki naszej Kancelarii wiemy, że przypadki, gdy winę za wypadek na przejściu dla pieszych ponosi sam pieszy, zdarzają się i nie są wcale takie wyjątkowe, jakby mogło się na pierwszy rzut oka wydawać. Oznakowane przejście dla pieszych nie zwalnia pieszego z obowiązku zachowania szczególnej ostrożności, ani nie upoważnia do wejścia na nie bez względu na sytuację na jezdni. Sytuacja, w której pieszy zostaje poturbowany na pasach i jeszcze nie otrzymuje odszkodowania, z pewnością do przyjemnych nie należy, dlatego aby jej uniknąć, warto przypomnieć zasady korzystania z przejść dla pieszych.
1. Zanim wejdziemy na przejście
a) Pierwszeństwo – dopiero po wejściu na przejście dla pieszych!
Pierwszą i najważniejszą zasadą jest, że pieszy, dopóki nie znajdzie się na oznakowanym przejściu, nie ma pierwszeństwa względem pojazdu. Kierowca pojazdu zbliżając się do przejścia dla pieszych, jeżeli nawet widzi pieszego, którego zachowanie wskazuje na chęć wejścia na pasy, w obecnym stanie prawnym nie ma obowiązku mu ustępować.
Z powyższej zasady wynikają także dwie kolejne, mianowicie konieczność zachowania szczególnej ostrożności oraz zakaz wchodzenia pod nadjeżdżający samochód. Inaczej mówiąc, chcąc wejść na przejście dla pieszych mamy obowiązek wpierw rozejrzeć się, upewnić się, że nie nadjeżdża żaden pojazd, a jeżeli nadjeżdża – trzeba ustąpić mu pierwszeństwa. To właśnie odwołując się do tych dwóch zasad Sąd Najwyższy już kilkanaście lat temu orzekł, że jak najbardziej jest możliwe „wtargnięcie pieszego na przejście dla pieszych” (wyrok SN z dnia 15.05.2002 r., IV KKN 149/97).
b) Nawet zielone światło nie oznacza bezwzględnego pierwszeństwa!
Co oczywiste, jeżeli przejściu dla pieszych towarzyszy sygnalizacja świetlna, pieszy powinien w pierwszej kolejności stosować się do jej wskazań. Jednakże nawet mając zielone światło, pieszy, wchodząc na przejście, nie jest zwolniony z obowiązku zachowania należytej ostrożności i niewchodzenia pod nadjeżdżający samochód. Pieszy ma oczywiście prawo zakładać, że nadjeżdżający w takich okolicznościach pojazd zatrzyma się na czerwonym świetle i umożliwi mu swobodne przejście przez jezdnię. Ale jeśli wyraźnie widać, że pojazd zbliża się z dużą prędkością, nie zwalnia i wyraźnie nie zdradza zamiaru zastosowania się do przepisów, to zgodnie z zasadą ograniczonego zaufania pieszy, pomimo zielonego światła powinien powstrzymać się od wejścia na jezdnię. Jeżeli pieszy w takiej sytuacji mimo wszystko wejdzie na przejście prosto pod nadjeżdżający pojazd, to wprawdzie głównym winnym będzie kierowca, ale z dużą dozą prawdopodobieństwa pieszemu zostanie przypisane przyczynienie się do wypadku skutkujące obniżeniem należnego mu odszkodowania.
c) Nie wolno zaskakiwać kierowcy!
Kolejną ważną zasadą jest zakaz wchodzenia na przejście spoza pojazdu lub innej przeszkody ograniczającej widoczność. Często zdarza się, że piesi wchodzą na przejście od razu po tym, gdy minie ich pojazd lub kilka pojazdów jadących z ich lewej strony. Należy jednak pamiętać, że dopóki taki pojazd lub pojazdy nie oddalą się od przejścia dla pieszych, ograniczają widoczność kierowcom pojazdów nadjeżdżających z przeciwnego kierunku. Nie tylko zresztą tym kierowcom – pieszemu najczęściej również. Jeżeli w takich okolicznościach dojdzie do wypadku na przejściu dla pieszych, najprawdopodobniej również zostanie stwierdzone przyczynienie się pieszego do jego zaistnienia.
2. Gdy już jesteśmy na przejściu
Gdy już wejdziemy na przejście dla pieszych, przysługuje nam pierwszeństwo. Jednak nadal nie zwalnia to nas z zachowania szczególnej ostrożności. Należy ją zachować aż do momentu jego opuszczenia po drugiej stronie jezdni. Niedopuszczalne jest np. przechodzenie przez jezdnię i jednoczesne czytanie książki, gazety czy skupianie wzroku na telefonie komórkowym.
Będąc na przejściu, należy dążyć do jak najszybszego jego opuszczenia. Niedozwolone jest nieuzasadnione zatrzymywanie się na przejściu ani zwalnianie kroku. Ale z tempem opuszczania przejścia nie należy przesadzać – przebieganie przez jezdnię jest zabronione i przejście dla pieszych nie jest tu żadnym wyjątkiem.
Warto też pamiętać, że w przypadku wyznaczenia przejścia dla pieszych na drodze dwujezdniowej, przejście przez każdą z jezdni traktuje się jako osobne. Wejście na przejście przechodzące przez pierwszą jezdnię nie upoważnia nas do wejścia z prawem pierwszeństwa na przejście przechodzące przez drugą jezdnię. To samo dotyczy sytuacji, gdy ruch pojazdów rozdzielony jest wysepką lub za pomocą innych urządzeń ustawionych na jezdni.
3. Podsumowanie
Jak widać, pieszy zarówno przed wejściem na oznakowane przejście, jak i podczas przechodzenia przez nie, obowiązany jest przestrzegać określonych zasad. W razie wypadku, naruszenie choćby jednej z nich może skutkować przypisaniem pieszemu współwiny, a w pewnych okolicznościach nawet wyłącznej winy za wypadek. To zaś będzie skutkowało odmową przyznania mu przez ubezpieczyciela OC pojazdu odszkodowania i zadośćuczynienia, albo ich umniejszenie. Warto zatem o powyższych zasadach pamiętać i ich przestrzegać. Mamy wówczas większe szanse na uniknięcie wypadku na przejściu dla pieszych, a jeśli już do niego dojdzie, będziemy mogli być spokojni, że niczym nie zawiniliśmy, a należne nam odszkodowanie z ubezpieczenia OC pojazdu sprawcy otrzymamy w pełnej wysokości.