- OdszkodowaniaMotoryzacyjne.pl - https://odszkodowaniamotoryzacyjne.pl -

Szkoda wyrządzona przez pasażera przy wysiadaniu

Niejednokrotnie zdarza się, że na parkingu pod supermarketem czy na osiedlu, podczas wysiadania z pojazdu przez pasażera dochodzi do zarysowania drzwiami sąsiedniego pojazdu. Ubezpieczyciele w takiej sytuacji często odmawiają wypłaty odszkodowania z ubezpieczenia OC posiadacza pojazdu mechanicznego. Uznają, że pasażer jest „osobą trzecią” i szkody wyrządzone przez niego nie są objęte tym ubezpieczeniem. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) w wyroku z dnia 15.11.2018 r. w sprawie C-648/17 orzekł, że nie mają racji.

Szkoda przy wysiadaniu

Sprawa dotyczyła sytuacji, która wydarzyła się na Łotwie. Na parkingu przed supermarketem, pasażer przy wysiadaniu uderzył drzwiami o zaparkowany obok pojazd, powodując jego uszkodzenie. Kierowcy obu pojazdów podpisali wspólne oświadczenie o zdarzeniu drogowym. Kierowca pojazdu, z którego w niefortunny sposób wysiadał  pasażer, uznał swoją winę, jednocześnie wskazując, że szkodę spowodował ów pasażer. Właściciel uszkodzonego pojazdu zgłosił więc szkodę z ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej właściciela tego pojazdu.

Ubezpieczyciel odmówił wypłaty odszkodowania. Uznał, że szkoda powstała bez związku z „ruchem pojazdu mechanicznego”, a nadto nie ponosi odpowiedzialności za działania osoby będącej jedynie pasażerem pojazdu, a nie jego kierowcą.

W zaistniałej sytuacji, właściciel pojazdu, którego pasażer spowodował uszkodzenie, sam zapłacił odszkodowanie, po czym pozwał ubezpieczyciela o jego zwrot. Sprawa w pierwszej instancji zakończyła się wygraną właściciela, ale sąd odwoławczy zmienił wyrok i oddalił powództwo, przyjmując argumenty podnoszone przez ubezpieczyciela. Właściciel nie dał za wygraną i odwołał się do łotewskiego Sądu Najwyższego.

Ponieważ odpowiedzialność cywilna posiadaczy pojazdów mechanicznych jest regulowana przez prawo Unii Europejskiej, a konkretnie przez przepisy dyrektywy nr 72/166/EWG, Sąd Najwyższy Łotwy zwrócił się do TSUE z pytaniem prejudycjalnym. W szczególności chodziło mu o ustalenie, czy badana sytuacja, tj. wysiadanie z pojazdu podczas postoju, mieści się w używanym przez dyrektywę pojęciu „ruchu pojazdu mechanicznego”.

Szkoda wyrządzona przez pasażera – odszkodowanie z OC ppm

Odpowiedź Trybunału jest jednoznaczna i korzystna dla poszkodowanych. Trybunał uznał, że pojęcie „ruchu pojazdu mechanicznego” należy rozumieć szeroko i jest nim każde użytkowanie pojazdu zgodne z jego funkcją jako środka transportu. Wsiadanie czy wysiadanie z pojazdu należy niewątpliwie do korzystania z niego jako środka transportu.

odszkodowania, Xaltum [1]

Trybunał stwierdził także, że przepisy dyrektywy nr 72/166/EWG nie pozwalają na ograniczenie odpowiedzialności z ubezpieczenia OC pojazdu tylko do szkód wyrządzonych przez kierowcę tego pojazdu. Skoro czynności takie jak wsiadanie czy wysiadanie z pojazdu stanowią  użytkowanie pojazdu jako środka transportu, to oczywistym jest, że osobą użytkującą pojazd jest nie tylko kierowca, ale także pasażer. Oznacza to, że szkoda wyrządzona przez pasażera podczas wysiadania z pojazdu co do zasady także jest objęta ubezpieczeniem OC posiadacza pojazdu. Trybunał podkreślił, że przepisy krajowe oraz postanowienia umowne, które wyłączałyby lub ograniczały w takich sytuacjach odpowiedzialność ubezpieczyciela, są nieskuteczne ze względu na ich sprzeczność z dyrektywą nr 72/166/EWG.

Komentarz

Wyrok TSUE, choć stanowił odpowiedź na pytanie sądu łotewskiego, dotyczy przepisów obowiązujących w całej Unii Europejskiej. Ma więc ogromne znaczenie także dla Polaków. Wprawdzie przepis art. 34 ust. 2 polskiej ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych jednoznacznie przesądza, że ubezpieczenie OC komunikacyjne obejmuje także szkody powstałe przy wsiadaniu i wysiadaniu z pojazdu, jednak dotychczas ubezpieczyciele przeważnie stali na stanowisku, że odnosi się to tylko do szkody wyrządzonej przez kierowcę lub posiadacza pojazdu. Wyrok TSUE pozbawia ich możliwości podnoszenia takiego argumentu i odmawiania na tej podstawie wypłaty odszkodowania za szkody wyrządzone w ten sposób przez pasażerów. Pozwala także poszkodowanym na złożenie skutecznych reklamacji w takich sprawach, w których decyzje odmowne już zapadły.

Z drugiej strony, jeśli to nam się zdarzy niefortunnie wysiąść z samochodu, nie będziemy już musieli obawiać się konieczności naprawienia szkody z własnej kieszeni.

Wyrok TSUE może mieć znaczenie także dla innych sytuacji, w których szkoda została wywołana działaniem pasażera. Choć nie jest to częste, zdarzają się sytuacje, w których dochodzi do spowodowania wypadku wyłącznie wskutek działań pasażera, np. poprzez szturchnięcie kierowcy, zaciągnięcie hamulca ręcznego, czy wręcz szarpnięcie przez pasażera kierownicą. W świetle powyższego wyroku, ubezpieczyciele nie będą mogli w takich sytuacjach z góry uznawać pasażera za osobę trzecią, której działań ubezpieczenie OC posiadacza pojazdu mechanicznego nie obejmuje.