W pierwszej kolejności wskazać należy, że podstawowym roszczeniem przysługującym poszkodowanemu jest żądanie przywrócenia pojazdu do stanu sprzed wypadku. W zdecydowanej większości przypadków jego realizacja następuje poprzez wypłatę kwoty niezbędnej do naprawy pojazdu, przy czym na ogół ubezpieczyciel dąży do jej zaniżenia. Wobec powyższego przypomnieć należy, że w przypadku szkody częściowej [1] poszkodowanemu przysługuje odszkodowanie w wysokości przeciętnych kosztów naprawy wyliczonych w oparciu o ceny oryginalnych części zamiennych oraz stawek za roboczogodzinę stosowanych w profesjonalnych zakładach naprawczych. Natomiast w przypadku szkody całkowitej [2] odszkodowanie jest ustalone jako różnica pomiędzy wartością pojazdu przed szkodą, a jego wartością po szkodzie i powinno umożliwić poszkodowanemu zakup pojazdu o podobnych właściwościach.
Zwrot kosztów holowania i parkingu
Jeżeli Twój pojazd po szkodzie nie nadaje się do dalszego, bezpiecznego użytkowania powinieneś zadbać o to, aby został odholowany w do warsztatu bądź na przystosowany do tego parking. Na poszkodowanym ciąży bowiem obowiązek działania w taki sposób, aby jego zachowanie nie spowodowało powiększenia rozmiarów szkody. Przez zachowanie się należy rozumieć zarówno aktywne działanie poszkodowanego, ale również brak podjęcia niektórych czynności. Często ubezpieczyciel może uznać, że takim właśnie zachowaniem się był brak odpowiedniego zabezpieczenia pojazdu po szkodzie, czy pozostawienie go na miejscu zdarzenia.
Pamiętaj jednak, że koszty holowania i parkingu muszą być uzasadnione okolicznościami sprawy. Sąd nie zwróci bowiem kosztów każdego holowania. Przykładowo sąd nie zwróci poszkodowanemu kosztów holowania uszkodzonego pojazdu, gdy ten postanowi go sprzedać i wykorzystać możliwość holowania, aby dostarczyć pojazd do miejsca sprzedaży.
Poszkodowanemu przysługuje również zwrot kosztów umiejscawiania uszkodzonego pojazdu na przystosowanym do tego parkingu.
Zwrot kosztów za najem pojazdu zastępczego
Jeżeli wskutek uszkodzeń Twój pojazd nie nadaje się do dalszej jazdy aż do czasu przeprowadzenia naprawy, a nie dysponujesz innym pojazdem, który możesz używać w czasie naprawy, należy się Tobie zwrot kosztów najmu pojazdu zastępczego. Warto wspomnieć, że zwrot kosztów należy się nie tylko za tzw. „technologiczny czas naprawy” (ustalony przez producenta przewidywany czas naprawy), ale także za przedłużający się czas postępowania likwidacyjnego [3]. Ubezpieczyciel zwróci Tobie koszty jeżeli rzeczywiście je poniosłeś i będziesz potrafił to wykazać odpowiednimi dokumentami (np. faktura oraz umowa najmu). Ponadto poniesione koszty musza być racjonalne, tj. dotyczyć pojazdu podobnej klasy i o parametrach zbliżonych do tego, który został uszkodzony, oraz zasadne – ubezpieczyciel nie zwróci kosztów, jeżeli dysponujesz innym pojazdem.
W ostatnim czasie można jednak zauważyć, że ubezpieczyciele coraz częściej proponują zorganizowanie pojazdów zastępczych. Jeżeli również Tobie ubezpieczyciel zaproponował takie rozwiązanie dobrze się zastanów, zanim tą propozycję odrzucisz i zdecydujesz się skorzystać z usług innego, droższego podmiotu. Sąd może bowiem uznać, że swoją odmową przyczyniłeś do powiększenia rozmiarów szkody [4].
Zwrot różnicy z tytułu utraty wartości handlowej pojazdu
Podstawowym argumentem kupującego pojazd, który dąży do obniżenia jego ceny jest historia szkodowa pojazdu. Jeżeli Twoje auto zostało uszkodzone niemal pewne jest, że w przypadku jego późniejszej sprzedaży ustalone cena będzie niższa, niż gdyby sprzedawany był samochód bezwypadkowy. Warto więc pamiętać, że w praktyce funkcjonuje roszczenie o zwrot utraty wartości handlowej pojazdu [5]. Przysługuje ono jednak tylko w przypadku pierwszego uszkodzenia pojazdu, gdy powstała szkoda jest likwidowana z ubezpieczenia OC sprawcy.
Zwrot kosztów opinii rzeczoznawcy
Niewątpliwie poszkodowany, który nie otrzymał odszkodowania w pełnej jego wysokości, przed wystąpieniem z powództwem do Sądu musi ustalić wysokość swojego roszczenia. Niezbędne w tym celu jest posiadanie specjalistycznej wiedzy motoryzacyjnej oraz umiejętność obsługi programów eksperckich, a zatem w przeważającej części przypadków poszkodowany nie będzie w stanie sam poczynić takich ustaleń. Konieczne będzie skorzystanie z usług fachowca, który na podstawie dokumentów, zdjęć oraz oględzin sporządzi stosowny kosztorys.
W tym miejscu warto wspomnieć, że na naszym portalu przeszło trzy lata temu ukazał się już artykuł dotyczący nie tylko samego zwrotu kosztów opinii, ale też zasadności wykorzystania jej w sporze z ubezpieczycielem. [6]
Zwrot kosztów pomocy prawnej
Decydując się na próbę wyegzekwowania całego należnego od ubezpieczyciela odszkodowania musisz wiedzieć, że wchodzisz w spór z profesjonalistą, który nie tylko dysponuje odpowiednimi programami eksperckimi oraz specjalistami z zakresu motoryzacji, ale ma też rozeznanie w zakresie obowiązujących przepisów. Co więcej, ubezpieczyciele często wykorzystują ubogą wiedzę poszkodowanych o przysługujących im uprawnieniach.
Bez wątpienia poszkodowanemu przysługują koszty zastępstwa procesowego udzielonego przez radcę prawnego lub adwokata w postępowaniu sądowym. Co jednak z kosztami pomocy prawnej udzielonej zanim doszło do wstąpienia na drogę sądową? Należałoby przyjąć, że i w tym przypadku poszkodowany może liczyć na zwrot kosztów. Jednak muszą być one:
- Rzeczywiście poniesione i udowodnione odpowiednimi dokumentami;
- Zasadne – zwrot kosztów nie będzie przysługiwać, jeżeli poszkodowany skorzysta z pomocy prawnika przed wydaniem chociażby pierwszej decyzji w sprawie;
- Celowe – skorzystanie usług fachowego pełnomocnika musi mieć na celu przezwyciężenie utrudnień stawianych ze strony ubezpieczyciela pod względem prawnym, ale także pod względem logistycznym (np. zgromadzenia i zabezpieczenie niezbędnych dowodów).
Z doświadczenia wiemy jednak, że takie koszty trudno wyegzekwować, a Sądy najczęściej przyznają zwrot kosztów poniesionych tylko w postępowaniu sądowym.
Podsumowując powyższe rozważania należy zaznaczyć, że warto być świadomym przysługujących nam roszczeń. Początkowo stres i trudności związane z wypadkiem mogą nam w tym przeszkodzić. Niemniej gdy naprawimy samochód i nabierzemy już dystansu do zdarzenia, jeśli ponieśliśmy jeszcze inne wydatki poza kosztami naprawy, warto domagać się ich późniejszego zwrotu.